Spis treści:
- Ortoptysta - czym się zajmuje?
- Jakie badania wykonuje ortoptysta?
- Kiedy udać się do ortoptysty?
- Ćwiczenia ortoptyczne - na czym polegają?
- Ortoptysta a optometrysta
- Gdzie przyjmuje ortoptysta?
Ortoptysta - czym się zajmuje?
Ortoptysta (z gr. orthos, czyli „prosty” i opticos, czyli „odnoszący się do wzroku”) to osoba wykonująca zawód medyczny w zakresie ortoptyki. Zajmuje się badaniem widzenia obuocznego oraz leczeniem zeza, niedowidzenia i innych zaburzeń widzenia za pomocą specjalnych ćwiczeń. Ortoptysta może pomóc zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Współpracuje z okulistą.
Tytuł ortoptysty uzyskuje się po ukończeniu szkoły policealnej na kierunku ortoptysta i zdaniu egzaminu państwowego. Wbrew pozorom ortoptyka jest specjalizacją znaną od dawna, jednak nadal jest mało popularna w Polsce. Niewiele osób nawet wie o istnieniu takich specjalistów jak ortoptyści.
Jakie badania wykonuje ortoptysta?
Ortoptysta wykonuje część badań, które przeprowadza także okulista w swoim gabinecie, to np. badanie ostrości wzroku i wady wzroku (może rozpoznać np. zeza, krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm). Specjalista ortoptyki przeprowadzi badanie ruchomości gałek ocznych, badanie kąta zeza, zaburzeń sensorycznych w zakresie wzroku, fiksacji wzroku (silnym skupieniu wzroku na przedmiocie) oraz badanie akomodacji oka. Pomoże też dobrać odpowiednie okulary lub soczewki kontaktowe.
Ważnym aparatem ortoptycznym jest synoptofor, który pozwala na bardzo dokładną ocenę widzenia obuocznego. Można za jego pomocą badać stopień obuocznego widzenia, obiektywnie zbadać kąt zeza, odchylenie oczu we wszystkich kierunkach, zakres supresji i korespondencji siatkówkowej, a także prowadzić ćwiczenia w celu odtworzenia prawidłowej korespondencji siatkówkowej, ćwiczyć fuzję i jej zakres.
Kiedy udać się do ortoptysty?
Do ortoptysty można udać się z wieloma problemami dotyczącymi wzroku, takimi jak:
- zez,
- niedowidzenie,
- nieprawidłowa akomodacja oka (czyli nastawność – zdolność przestawienia się wzroku w trakcie oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach),
- nieprawidłowa konwergencja oka (dotyczy jednoczesnego ruchu zbieżnego oczu, co umożliwia oglądanie przedmiotów z bliskich odległości),
- nieprawidłowa fiksacja wzroku (skupienie na obiekcie),
- nieprawidłowa korespondencja siatkówkowa,
- zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej i percepcji wzrokowej,
- trudności w czytaniu i pisaniu (mogą wynikać z zaburzeń wzroku).
Objawy, które powinny nas skłonić do wizyty u ortoptysty to nierównoległe ustawienie oczu (zez), niewyraźne widzenie, podwójne widzenie, niekontrolowane ruchy oczu, nieprawidłowa pozycja głowy, przecieranie oczu, mrużenie, łzawienie.
Wizytę u ortoptysty warto rozważyć również wtedy, gdy dziecko niedbale pisze lub rysuje, zbyt mocno naciska przybory do rysowania i pisania, ma problem z trafianiem do celu, chwytaniem, staniem na jednej nodze, samodzielnym ubieraniem się czy posługiwaniem się przedmiotami codziennego użytku. Są to sygnały wskazujące na zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, a ćwiczenia ortoptyczne mogą je skutecznie zniwelować.
Ortoptyści pomagają także osobom po udarach lub chorującym na stwardnienie rozsiane, guzy mózgu lub inne schorzenia neurologiczne w zakresie objawów związanych ze wzrokiem.
Na czym polegają ćwiczenia ortoptyczne?
Ćwiczenia ortoptyczne polegają na pobudzaniu czynności wyższych ośrodków mózgowych odpowiedzialnych za wrażenia wzrokowe i ruchy gałek ocznych. Ćwiczenia te mają zatem na celu poprawę koordynacji procesu widzenia, na który składa się percepcja oczna, interpretacja mózgowa obrazu, ruch mięśni gałkoruchowych i kontrolujące je ośrodki mózgowe. Celem tych ćwiczeń jest reedukacja i uzyskanie widzenia obuocznego.
Leczenie ortoptyczne przynosi dobry efekt terapeutyczny szczególnie w przypadku wad o niezbyt dużym kącie zeza. W pewnych typach zeza ukrytego i okresowego ćwiczenia te są metodą z wyboru. W innych przypadkach mogą zwiększać działanie terapeutyczne okularów, pryzmatów, środków farmakologicznych czy leczenia operacyjnego.
Ćwiczenia ortoptyczne należy stosować przede wszystkim u pacjentów z zezem ukrytym lub okresowym, u których istnieje możliwość utraty widzenia obuocznego. Ćwiczenia są wskazane u osób, u których zez powstał nie wcześniej niż w 2 roku życia, ostrość wzroku jest prawidłowa i niemal jednakowa w obojgu oczu, wada refrakcji jest prawidłowo wyrównana okularami noszonymi stale, istnieje fuzja. Ćwiczenia przynoszą poprawę jedynie w przypadku sumiennego i regularnego ich wykonywania.
Ortoptysta a optometrysta
Z zawodem okulisty spokrewniony jest również zawód optometrysty. Optometrysta to specjalista, który zajmuje się profesjonalnym doborem okularów lub soczewek. Warto skorzystać z jego usług, jeżeli potrzebujemy fachowej pomocy w dopasowaniu szkieł do swojej wady wzroku, a także, gdy mamy problem z zakładaniem soczewek kontaktowych. Osoba ta przeprowadzi również badanie pod kątem wad wzroku.
Zazwyczaj z pomocy optometrystów korzystamy w salonach optycznych, ale nie tylko – specjaliści ci przyjmują również w prywatnych gabinetach, szpitalach czy poradniach. Ortoptysta i optometrysta współpracują ze sobą, a ich działania się uzupełniają.
Gdzie przyjmuje ortoptysta?
Ortoptyści przyjmują pacjentów w prywatnych gabinetach, poradniach leczenia zeza i niedowidzenia, szpitalnych oddziałach okulistycznych lub przychodniach. Świadczenia udzielane przez ortoptystę mogą być odpłatne lub bezpłatne w ramach umowy z NFZ.
Wykorzystano fragment artykułu Michała Rutkowskiego, którego treść pierwotnie została opublikowana 29.11.2011.
Czytaj także:
Czy zez może pojawić się nagle? Sprawdź, o czym świadczy
Przekrwione oczy - przyczyny i leczenie czerwonych oczu
Przyczyny bólu oka. Poznaj 10 możliwych dolegliwości i metody ich leczenia
Nocna ślepota. Skąd się bierze gorsze widzenie po zmroku?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
